دو تأثیر مثبت دیدار با دوستان از دیدگاه امام جواد علیه‌السلام

یکی از آموزه‌های دین مبین اسلام حضور در اجتماع یا جمع مؤمنان است. منشأ این آموزه‌ها به این نکته باز می‌گردد که مسلمانان از فردگرایی در امور عبادی و غیر عبادی باید پرهیز داشته باشند و امور خود را با اجتماع انجام دهند؛ همانند نماز که پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی ما را دعوت به جماعت کردند و ثواب‌های فراوانی را درباره آن بیان فرمودند.

علم روانشناسی نیز به این حقیقت دست یافته و اقرار می‌کند کارهای دسته‌جمعی و در جمع دوستان سبب شکوفایی استعدادها می‌شود. از دیگر ثمراتی که برای کارهای دسته‌جمعی بر شمردند، عبارتند از: 1- شما چندین برابر زمان خواهید داشت 2- گزینشِ چندین ایده قدرتمندتر از یک ایده 3- تعیین گروه قدرتمندتر از یک فرد 4- تقویت روحیه و دلگرمی 5- ایجاد اعتماد و ارتباط موفق 6- بهره‌گیری از تجربیات دیگران 7- کاهش فشار و استرس.

در این رابطه اهل بیت وحی سال‌ها قبل احادیثی را مطرح فرموده‌اند؛ از جمله آنکه امام جواد علیه‌السلام فرمود «مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ کانَ نَزْراً قَلیلاً»؛ یعنی ملاقات و دیدار با دوستان و برادران، موجب صفای دل و نورانیّت آن و نیز سبب شکوفایی عقل و درایت می‌شود، گرچه در مدّت زمانی کوتاه انجام پذیرد.

تلقیح که مصدر است، در زبان عرب به دو معنا آمده: 1. مصونیت دادن 2. بارور کردن؛ یعنی هم می‌تواند به معنای این باشد که ملاقات برادران سبب مصونیت عقل از ناجوری‌ها و اعوجاجات فکری می‌شود و هم به معنای باروری عقل باشد.

همانگونه که در این حدیث مشاهده می‌کنیم، شکوفایی عقل و نورانیت دل یکی از ثمرات مهم دیدار با برادران دینی است. این ثمره سبب می‌شود پیشرفت در کارها سریع‌تر اتفاق بیفتد و معادلات سخت در موضوعات مختلف راحت‌تر حل شود. جالب است که امام می‌فرماید «این دیدار هرچند کوتاه باشد» اما باز هم این ثمرات مثبت را دارد.

البته باید مدنظر داشت که هر دیداری سبب شکوفایی عقل و نورانیت دل نمی‌شود بلکه احادیث دیگر گویای آن است که مؤمنان باید با خاطر خدا با هم رفاقت داشته باشند و به خاطر خدا با هم نشست و برخاست داشته باشند و شاید این بحث با مسئله‌ی صله رحم دو امر مجزا باشد. صله رحم یا دور همی‌های خانوادگی به هر نیتی باشد، دعوتی از سوی دین مبین اسلام است و نباید تعطیل شود، منتها اگر همین دیدارها وجه خدایی به خود بگیرد و به نیت حل مسئله‌ای از مسائل یک شخص، خانواده و یا جامعه باشد، خداوند به برکت این دیدار، راهکارهای مناسبی در قلب و عقل افراد قرار می‌دهد.