چرا پای سالمندان ورم میکند؟ روش های درمان آن چیست؟

ورم پا می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته و نشان از ابتلا به یک بیماری جدی و خطرناک باشد. اما در حالت کلی علت اصلی آن عدم تخلیه مایعات و لنف بدن به مقدار کافی است که موجب تجمع آب و مایعات در ناحیه پاها می‌شود. برای آنکه با علت ورم پا در سالمندان، تاثیر داروها بر ورم پاها و نحوه درمان ورم پا در سالمندان آشنا شوید، این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید.

آیا ورم پا در سالمندان خطرناک است؟

ورم پاها در دوران سالمندی اتفاق خطرناکی نیست اما می‌تواند نشانه یک بیماری خطرناک یا مشکل جدی در بدن فرد سالمند باشد. به طور کلی ورم پا و ورم روی پا پس از مدت زمان کوتاهی و بدون هیچگونه اقدام درمانی از بین می‌رود، اما در صورتی که ورم پاها پس از گذشت مدت زمان مشخصی از بین نرود و یا با درد شدید همراه باشد، باید برای یافتن علت و درمان آن به پزشک مراجعه نمایید.

دلایل ورم پا در سالمندان

دلایل بسیار متنوعی وجود دارند که بر ایجاد ورم پا در سالمندان تاثیرگذار بوده و باید شناخته شوند تا با درمان این دلایل یا بیماری‌ها، بتوان ورم پای آن‌ها را نیز درمان نمود. این دلایل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

نارسایی قلبی، علت ورم پاها در افراد سالمند

نارسایی قلبی موجب کاهش جریان خون در قلب و رگ‌ها می‌شود که تجمع خون و سایر مایعات در پاها را به همراه دارد. علاوه بر این، با بروز چنین مشکلی در بدن، کلیه‌ها نیز نمی‌توانند به خوبی آب و نمک را از بدن دفع کنند. نتیجه این جذب بیشتر آب در نواحی مختلف پاها است که تورم را ایجاد می‌کند.

شما باید در نظر داشته باشید که ورم پا پس از عمل قلب باز یک اتفاق طبیعی است، زیرا ممکن است قلب نتواند به خوبی خون را پمپاژ کند و دچار بی‌حسی یا ورم در قوزک پا شود.

ورم پا در بیماران کلیوی

کلیه وظیفه دارد که مایعات بدن به همراه مواد اضافی و مضر مانند اوره را از بدن دفع کند تا آسیبی به سایر اندام‌ها وارد نشود. زمانی که کلیه دچار مشکل و نارسایی شود، نمی‌تواند عملکرد خود را به خوبی انجام دهد، در نتیجه مایعات داخل بدن تجمع پیدا کرده و موجب تورم در دست‌ها و پاها می‌شوند. در اکثر موارد علت ورم دست و پا در بیماران کلیوی نیز نارسایی کلیه و بروز اختلال در عملکرد آن است. برای درمان ورم پا در بیماران کلیوی، فرد سالمند باید مطابق دستور پزشک دارو مصرف نموده و اثرات این بیماری را کاهش دهد.

ارتباط میان کم‌کاری تیروئید و ورم پا

کم کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غدد به شمار می‌رود که در آن به اندازه کافی هورمون تولید و ترشح نمی‌شود. این بیماری موجب کاهش متابولیسم بدن و بروز سفتی و درد در مفاصل و عضلات فرد می‌شود. افرادی که به این بیماری دچار هستند، باید دارو مصرف کنند تا تورم و درد مفاصل آن‌ها از بین برود.

ورم پا به دلیل ادم در سالمندان

اصلی‌ترین علت ورم پشت پا، ورم روی پا، مچ پا و ساق یا زانوی پا تاثیر گرانش بر مایعات بدن است که موجب ادم می‌شود. تجمع خون یا مایعات بدن یا همان ادم و به دنبال آن ورم پاها، در افراد شاغلی که در طول روز مدت زمان طولانی را سرپا می‌ایستند شایع‌تر است. علاوه بر این، سالمندانی که دچار ناتوانی در حرکت هستند نیز به این مشکل دچار می‌شوند و برای رفع ان تنها کافی است که فرد وضعیت خود را تغییر داده و کمی قدم بزند تا خون در پاهای آن‌ها جریان پیدا کند.

ورم پا در اثر ضربه

وارد شدن هرگونه ضربه یا آسیب به اندان‌های تحتانی بدن، ورم قوزک پا و مچ پا را به همراه دارد. برای رفع این مشکل تنها کافی است که یک کیسه آب یخ بر روی ناحیه متورم گذاشته شده و پاها در سطح بالاتری از بدن قرار گیرد.

ورم پا و دیابت

ورم پاها در افراد مبتلا به دیابت یک اتفاق نسبتا شایع است که به دلیل آسیب دیدن رشته‌های عصبی پاها، ارتباط میان مغز و عضلات پا تضعیف شده و موجب کاهش جریان خون می‌شود.به دلیل نامنظم بودن جریان خون در رگ‌ها، مویرگ‌هایی که دچار آسیب شده‌اند نمی‌توانند جریان خون خوبی داشته باشند و پاهای آن‌ها ورم می‌کند.

ورم پا در سالمندان نشانه چه بیماری‌هایی است؟

زمانی که یک فرد مسن دچار ورم پا می‌شود، باید در اولین مرحله از نظر سلامت قلب و عدم نارسایی قلبی مورد بررسی قرار گیرد. برای این کار تنها لازم است که فرد بیمار اکوکاردیوگرافی انجام دهد.

پس از آن باید آزمایش‌های مهم و تشخیصی لازم که مربوط که کبد، کلیه و تیروئید می‌شوند را انجام دهند تا سلامت این 3 عضو مهم بدن نیز تایید شود. همانطور که گفتیم نارسایی کلیه، کم‌کاری تیروئید و اختلال در عملکرد کبد می‌توانند موجب علت ورم پاها در سالمندان باشند و اطمینان پیدا کردن از شرایط و سلامت این اندام‌ها می‌تواند به درمان هرچه سریع‌تر ورم پاها کمک کند.

در برخی موارد ممکن است فرد سالمند تنها دچار ورم پای راست یا فقط ورم پای چپ شود و این تورم با درد، قرمزی پوست و داغی همراه باشد. در این شرایط احتمال لخته شدن خون در پای چپ یا راست در نظر گرفته می‌شود که برای تشخیص آن از سونوگرافی داپلر و آزمایش دی‌دایمر استفاده می‌شود.

مصرف کدام داروها موجب ورم پا در سالمندان می‌شود؟

افراد سالمند به طور معمول همزمان چندین دارو را با یکدیگر مصرف می‌کنند که همین امر موجب می‌شود داروهای با یکدیگر تداخل پیدا کرده و یا عوارض جانبی برای فرد داشته باشند. برای پیشگیری از بروز این مشکل، زمان مصرف داروهای فرد سالمند باید برنامه‌ریزی شده و نحوه مصرف آن‌ها به طور دقیق تحت نظارت قرار گیرند تا چنین مشکلاتی رخ ندهد. از جمله داروهای پر مصرف که موجب ورم پا در سالمندان می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضد افسردگی

• داروهای ضد التهاب و ضد درد مانند ناپروکسن، آسپرین، سلکسیب و بروفن

• برخی داروهای آلزایمر و پارکینسون مانند ممانتین و پرامیپکسول

• داروهای فشار خون آملودیپین و نیفدیپین

• داروهای هورمونی دارای استروژن و پروژسترون

• برخی داروهای دیابت مانند متفورمین

درمان ورم پا در افراد سالمند

همانطور که گفتیم پیش از آنکه بتوان به درمان ورم پا اقدام نمود، باید علت ورم پا و تاثیر بیماری‌های زمینه‌ای بر این مشکل را شناسایی کرد. با توجه به این موضوع، برای درمان ورم پا می‌توان از روش‌های مختلف استفاده نمود که شامل موارد زیر هستند:

دارو درمانی ورم پا

در صورتی که فرد سالمند به هر یک از بیماری‌های کم‌کاری تیروئید، اختلالات کلیوی، نارسایی کبدی، مشکلات قلبی، دیابت و … مبتلا باشد، در وهله اول باید اقدام به درمان و کاهش علائم این بیماری‌ها نمود و پس از آن ورم دست و پاهای فرد نیز از بین می‌رود.

درمان خانگی ورم پا در سالمندان

• انجام نرمش‌های ساده: در برخی موارد ورم پا به دلیل کم تحرکی و مشکلات وریدی رخ می‌دهد که با انجام نرمش‌های مختلف می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد و یا آن را درمان نمود.

• رعایت رژیم غذایی: مصرف انواع مواد غذایی همچون آناناس، کدو تنبل، سیر، انگور، سبزیجات برگ‌دار و … که سرشار از مواد معدنی، آنتی اکسیدان و ویتامین هستند می‌توانند بر بهبود سلامت فرد تاثیرات بسزایی داشته باشند. همچنین کاهش مصرف نمک و سدیم نیز می‌تواند در درمان ورم پاها تاثیرگذار باشد.

• داشتن تحرک روزانه: داشتن تحرک روزانه به صورت مکرر و انجام فعالیت‌های ورزشی هرچند سبک می‌تواند به سالمندانی که تحرک کمی دارند کمک کند تا دچار ورم پا نشوند.

• استفاده از جوراب واریس: جوراب واریس نوعی جوراب طبی است که با پوشیدن آن می‌توان ورم پای سالمندان را نیز از بین برد.

• تنظیم مصرف مایعات: زمانی که مقدار آب بدن کافی باشد، بدن در شرایط نرمال و سلامت قرار خواهد گرفت. اگر فردی به ورم پا دچار است، باید مقدار کمتری آب بنوشد تا شدت بیماری آن افزایش پیدا نکند.

• ماساژ درمانی: این ماساژ درمانی باید از انگشتان شروع شده و به سمت بالای پا ادامه پیدا کند. این روش می‌تواند ورم پا را کاهش دهد، اما بهتر است که پیش از اقدام با پزشک خود مشورت نمایید.

• نگه داشتن پاها بالاتر از سطح بدن: قرار دادن پاها در سطح بالاتر از بدن به مدت نیم ساعت در روز، می‌تواند موجب کاهش ورم پاها شود.

فیزیوتراپی پاها

برای درمان ورم پاها در کمترین زمان ممکن، می‌توان از فیزیوتراپی کمک گرفت. فیزیوتراپی موجب می‌شود که مایع لنف تخلیه شده و ورم پاها از بین می‌رود.

برای مراقبت از سالمند مبتلا به ورم پا چه باید کرد؟

همانطور که گفتیم از دلایل مهم ابتلا به ورم پا در سالمندان، مصرف اشتباه داروها و یا بیماری‌های مختلف است. در چنین شرایطی بهتر است که سالمند شما به صورت دائمی تحت مراقبت و نگهداری قرار گیرد. برای آنکه خاطر شما از مراقبت و نگهداری سالمند خود آسوده شود، می‌توانید از خدمات پرستار سالمند در منزل مجموعه چتر فیروزه‌ای بهره‌مند شوید تا عزیزان شما تحت مراقبت و پرستاری افراد متخصص و با تجربه قرار گیرند.

منبع:  علت ورم پا در سالمندان و درمان آن