غذاهای مخصوص گرمای تابستان

این روزها گرمای هوا روز به روز بیشتر می شود و افزایش دمای هوا برای اغلب مردم آزار دهنده است. حرارت بدن در اثر افزایش دمای هوا بیشتر شده و گرما زدگی و کلافگی افراد از عواقب نام طلوب گرمای هوا و فصل تابستان است.

غذاهای مناسب فصل گرما غذاهایی هستند که بتوانند سیستم ایمنی بدن را در برابر بیماری های رایج این فصل مقاوم کنند. خوراکی‌های تابستانی تنوع بسیار خوبی دارند و همین موضوع کمک می‌کند تا انتخاب راحت تری داشته باشیم. 

میوه‌های تابستانی از بهترین و مناسب ترین خوراکی‌های این فصل  هستند. این میوه‌ها طبع خنکی دارند و اغلب آنها آبدار هستند. میوه‌هایی مانند هندوانه، خربزه، انگور، انجیر، آلو و …. می‌توانند مناسب ترین انتخاب به عنوان میان وعده به حساب آیند. با مصرف این میوه‌ها کمبود آب بدن به علت گرمای هوا و تعریق زیاد، جبران خواهد شد.

از دیگر خوراکی‌های تابستانی می‌توانیم به شربت‌ها و نوشیدنی‌های مرسوم در این فصل اشاره کنیم. اغلب این نوشیدنی‌های سنتی، خاصیت خنک کنندگی دارند. شربت آب لیمو، شربت خاکشیر، شربت تخم شربتی، سکنجبین، عرق کاسنی، آب میوه‌های طبیعی، دوغ و … از محبوب ترین نوشیدنی‌های این فصل هستند.

منصور رضایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دکترای تخصصی علوم تغذیه  با اشاره به شروع تابستان و گرم شدن هوا، تاکید کرد: در گرما تعریق افزایش یافته و احساس نیاز به آب بیشتر می‌شود. اگر آب و املاح از دست رفته بر اثر تعریق جبران نشود، فرد دچار ضعف، سستی، بی‌حالی و کاهش آستانه تحمل و توجه می‌شود.

 این متخصص رژیم درمانی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به اینکه در هوای گرم نیاز افراد به کالری کمتر و به آب، املاح و ویتامین‌ها بیشتر می‌شود، یادآور شد: با گرم‌تر شدن هوا افراد باید از لبنیات و گوشت‌های کم چرب استفاده کنند.

رضایی با بیان اینکه میوه‌ و سبزی‌ تازه فصل غنی از آب، املاح، ویتامین‌ها و فیبر هستند، مصرف آنها را برای رفع نیاز بدن توصیه کرد.

به گفته وی مصرف کمپوت، آب میوه(اعم از صنعتی و خانگی) و میوه و سبزی‌های خشک نمی توانند این نیاز را رفع کنند و بهتر است از میوه و سبزی تازه استفاده شود.

این متخصص علوم تغذیه افزود: در کنار مصرف میوه‌ها، مصرف غذا‌های پروتیینی گیاهی(دانه‌ها، مغزها، حبوبات و آجیل‌ها) و پروتیین‌های حیوانی کم چرب مثل تخم مرغ و لبنیات باعث افزایش توان جسمی افراد می‌شود.

وی تاکید کرد: در فصل تابستان و گرما نباید غذا‌های پرانرژی و پرچرب استفاده شود و مصرف غذا‌های فراوری شده که نمک پنهان دارد باید به حداقل برسد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تاکید کرد: مصرف نمک، غذا‌های شور و تنقلاتی مانند چیپس شور و آجیل شور را باید در تابستان محدود کرد و از آجیل خام بیشتر استفاده کرد.

 رضایی سرخ کردن، بو دادن و تفت دادن مواد غذایی را باعث کاهش ارزش غذایی  آنها برشمرد و توصیه کرد: در مصرف این نوع اغذیه و  غذا‌های آماده، مصنوعی و فست فود‌ها زیاده روی نشود.

به گفته وی نباید در فصل تابستان در مصرف شیرینی، شکلات،‌ شیرینی‌‌های طبیعی(عسل، کشمش، مویز) و میوه‌های شیرین( مانند انجیر، نارگیل، موز، خربزه، آناناس) زیاده‌روی کرد.

این متخصص تغذیه افزود: در تابستان باید از مصرف افراطی گوشت‌ قرمز به دلیل داشتن انرژی، کلسترول  و چربی  زیاد پرهیز کرد و گوشت پرندگانی مانند کبک و بلدرچین نیز با حداکثر تنوع و حداقل مقدار مصرف شوند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: با گرم شدن هوا به تدریج نیاز بدن به کالری کم می‌شود و باید از مصرف غذا‌های با چربی و انرژی بالا پرهیز کرد؛بنابراین باید غذا‌هایی مانند فسنجان، گردو و کنجد در این فصل کمتر مصرف شود.

وی توصیه کرد: در فصل تابستان بیشتر از غذاهایی نظیر آب دوغ خیار، ماست، خیار و کمی نان، سبزیجات خنک مانند خیار، کاهو، کدو خورشتی(سبز)، گشنیز، اسفناج، ماست و اسفناج استفاده شود.

رضایی غذاهای پختنی و آب‌پز را از جمله غذا‌های مناسب فصل گرما برشمرد و توصیه کرد: در این فصل کمتر از کباب و یا غذاهای سرخ شده استفاده شوند.

وی آش، سوپ، خورش سبزیجات حاوی سبزی سرخ نشده، کمی حبوبات و گوشت، کمی ترشی( غوره، آب‌غوره، آب‌لیمو، لیمو و نارنج) به ویژه سوپ جو و آش جو را به دلیل خنک بودن در فصل گرما بسیار مفید دانست و آنها را از بهترین غذا‌ها برای رفع عطش و حرارت بدن عنوان کرد.

این متخصص تغذیه، مصرف مرکبات و میوه‌های ترش و شیرین مانند زرشک و آب زرشک، شاه‌توت، تمشک، سیب ترش، آلبالو، گوجه‌سبز، انار، هلو، زردآلو، هندوانه و گریپ‌فروت را در فصل گرما برای بدن بسیار مفید دانست.

وی مصرف سالاد‌ها(مثل کاهو و خیار) را در تابستان مفید برشمرد و تاکید کرد: بهتر است برای چاشنی سالاد از سس خانگی به جای سس‌های کارخانه‌ای استفاده کرد و از ترکیب ماست، روغن زیتون، آب لیمو یا آب نارنج و اندکی نمک و فلفل سیاه سس دلخواه خود را تهیه کنید.

 رضایی خوردن ترشی‌ را نیز در فصل گرما مفید دانست؛ البته به شرطی که خیلی تند نباشد.

وی همچنین بر مصرف میزان کافی آب و لبنیاتی مانند دوغ و ماست تاکید کرد.

این متخصص تغذیه با اشاره به ارجحیت مصرف گوشت‌ سفید نسبت به گوشت‌ قرمز در فصل گرما گفت: گوشت سفید(مرغ و ماهی) به خصوص ماهی که دارای ید، آهن، روی،  سلنیوم، منیزیم و اسید چرب ضروری امگا3 است برای فصل تابستان بسیار مناسب است، البته به شرطی که خیلی سرخ نشده و ادویه‌جات تند نیز به آن اضافه نشود.

به گفته  رضایی همان طور که سبک زندگی افراد در فصول مختلف متفاوت است، غذا‌های مورد استفاده در فصول مختلف نیز باید متفاوت باشد در غیر این صورت فرد بیمار خواهد شد.

 رضایی به افراد توصیه کرد: در فصل گرما ضمن استراحت کافی، مصرف مایعات و آب فراوان و استفاده کمتر از روغن ها و چربی‌ها را در نظر داشته باشند.